CÚM A: BỆNH MÙA ĐÔNG GÂY DỊCH GIỮA HÈ

CÚM A: BỆNH MÙA ĐÔNG GÂY DỊCH GIỮA HÈ

Cúm A thường tập trung vào thời điểm tháng 3-4 hoặc tháng 9-10 hàng năm và ít xảy ra vào mùa hè. Với khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, thời tiết thay đổi thất thường kèm theo tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng chính là điều kiện thuận lợi để virus cúm theo mùa phát triển và lây lan. Năm nay do điều kiện thời tiết bất thường mà giữa hè số lượng ca mắc cúm A tăng cao, đặc biệt ở các tỉnh phía bắc. Theo Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hà Nội, đến ngày 18/7/2022 đã có khoảng 2.600 ca mắc cúm. Nếu như giai đoạn từ tháng 1-4 số ca mắc dưới 400 trường hợp/tháng, đến tháng 5 số mắc tăng lên 556 trường hợp, thì tháng 6 tăng vọt lên 887 trường hợp. Theo thông tin từ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, từ 1- 15/7, bệnh viện tiếp nhận khám và sàng lọc cho 1.068 ca nghi nhiễm cúm. Trong số này, hơn 35% bệnh nhân (tương đương 375 ca) có kết quả test nhanh dương tính với cúm. Đặc biệt, có tới 366 ca dương tính với cúm A. Số trường hợp có chỉ định nhập viện là 71 ca (18,9%), trong đó có 2 trường hợp viêm phổi suy hô hấp tiến triển (ARDS) nhập viện.

Các chủng cúm A

Cúm A là căn bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính thường lưu hành khi thời tiết chuyển mùa, do các chủng virus cúm A phổ biến như A/H1N1, A/H3N2, A/H5N1, A/H7N9 gây nên. Trong đó, chủng A/H7N9 và A/H5N1 là những chủng virus cúm thường lưu hành ở gia cầm, có khả năng lây nhiễm sang người và tạo thành dịch.

Triệu chứng

Triệu chứng cúm A thường xuất hiện đột ngột và dễ nhận biết như ho, chảy mũi, nghẹt mũi, đau đầu, sốt, mệt mỏi, hắt hơi, đau họng, đau nhức cơ thể. Đôi khi các triệu chứng này tự hết mà không cần điều trị đặc biệt.

Người bệnh cúm A diễn biến nặng có thể gây nhiễm trùng tai, tiêu chảy, buồn nôn, nôn, ho khan, sốt cao gây co giật, tức ngực, viêm phổi và gây nặng lên các vấn đề về tim mạch..

Nguyên nhân

Virus cúm A có thể lây truyền trực tiếp trong không khí thông qua đường hô hấp. Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt bắn kèm theo virus thoát ra ngoài có thể tiếp cận người khác và lây truyền bệnh bằng việc hít phải hoặc chạm phải đồ vật có virus.

Ngoài ra, một người có thể bị nhiễm cúm A khi:

Sử dụng chung vật dụng sinh hoạt với người bị nhiễm bệnh (ly, chén, muỗng, khăn, quần áo,…) hoặc vô tình tiếp xúc với các đồ dùng trong nhà (nắm cửa, bàn, ghế,…) sau đó đưa lên mũi, miệng.

Tiếp xúc với các động vật có nhiễm cúm như lợn, ngựa, gia cầm,… cũng có thể lây bệnh.

Tập trung nơi đông người như trường học, công viên, nơi công sở,… cũng là điều kiện để virus lây lan nhanh chóng.

Đối tượng dễ mắc cúm A

Đối tượng nào cũng có thể mắc cúm A, tuy nhiên một số trường hợp sau cần chú ý có nguy cơ mắc cao và diễn tiến nặng hơn:

Trẻ em < 5 tuổi, trong đó trẻ em <2 tuổi có nguy cơ nhiễm cao nhất;

Người lớn >65 tuổi;

Những người có bệnh mãn tính: Tiểu đường, tim phổi, suy thận, suy gan và suy giảm miễn dịch;

Phụ nữ mang thai, đặc biệt trong 3 tháng giữa hoặc cuối thai kỳ;

Người bệnh suy giảm khả năng nhận thức, rối loạn thần kinh, động kinh,…

Những người làm việc ở môi trường đông người như trường học, bệnh viện, công sở có nguy cơ nhiễm bệnh cao.

Trẻ em là đối tượng dễ mắc cúm A

Biến chứng của cúm A

Bệnh cúm A là căn bệnh phổ biến, nguy hiểm đối với người lớn và trẻ em, đặc biệt dễ lây lan. Các chủng virus cúm A có khả năng tồn tại lâu trong môi trường bên ngoài, có thể sống lên đến 48h trên các bề mặt như tay nắm cửa, bản, ghế, tủ,… Virus có khả năng tồn tại trong quần áo lên đến 12 giờ, duy trì 5 phút trong lòng bàn tay.

Bệnh cúm A ở người có triệu chứng từ nhẹ đến nặng, khác nhau tùy theo tình trạng sức khỏe của từng người. Các triệu chứng khi nhiễm virus cúm A có một số điểm tương đồng với khi nhiễm chủng virus cúm thường. Nếu không được điều trị đúng cách, một số đối tượng như người già, trẻ em, người có hệ miễn dịch suy yếu sẽ dễ dàng mắc thêm các bệnh khác hoặc gặp các biến chứng nặng dẫn đến nguy cơ đe dọa tính mạng.

Biến chứng nặng nhất khi mắc bệnh cúm A là suy hô hấp, với triệu chứng khó thở, thở gấp, đờm có lẫn máu,… dẫn đến viêm phổi, thiếu oxy và thậm chí là tử vong.

Đặc biệt đối với trẻ em: một số biến chứng có thể xảy ra khi trẻ mắc cúm A gồm: suy hô hấp, viêm tai giữa, viêm phổi, viêm thanh khí phế quản, viêm màng não, viêm cơ tim, nhiễm khuẩn thứ phát,… Những biến chứng do cúm A gây ra nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, tính mạng và sự phát triển sau này của trẻ.

Phương pháp điều trị

Điều trị tại nhà:

Nhiều trường hợp người mắc cúm A có triệu chứng nhẹ sẽ tự khỏi trong vòng 7-10 ngày, vì vậy người bệnh cần:

- Để người bệnh nghỉ ngơi nhiều nhất có thể.

- Uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ.

- Uống nhiều nước, ăn uống chế độ hợp lý, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, đồ ăn dễ tiêu hóa, hạn chế uống nước lạnh.

- Tắm nước ấm, bận quần áo nhẹ, thông thoáng để giảm nhiệt độ cơ thể.

- Người bệnh nên hạn chế ra ngoài những nơi công cộng hoặc tiếp xúc với nhiều người, nếu có thì phải mang khẩu trang y tế.

- Nếu trường hợp sau 7 ngày các triệu chứng vẫn chưa thuyên giảm, đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế để cấp cứu kịp thời.

Điều trị tại cơ sở y tế:

Cúm A là một bệnh truyền nhiễm có tiến triển rất nhanh, nếu không xử trí kịp thời dễ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tử vong. Vì vậy các trường hợp sau đây cần được điều trị tại cơ sở y tế:

- Người già trên 65 tuổi, đặc biệt là người có bệnh nền mãn tính như: bệnh về tim mạch, suy gan, suy thận, ung thư,…

- Người lớn có các triệu chứng: mệt nhiều, khó thở; đau hoặc tức nặng ngực; có dấu hiệu bị mất nước (chóng mặt khi đứng hoặc không tiểu được); bồn chồn, khó chịu; nôn nhiều, ăn uống kém.

- Trẻ em: da xanh hoặc tím; quấy khóc nhiều; không chảy nước mắt khi khóc (trẻ sơ sinh); sốt kèm phát ban; sốt cao không hạ, co giật; li bì, khó đánh thức.

Biệp pháp phòng ngừa

Khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ mắc cúm: nên đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác bệnh. Từ đó, có các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm cho những người xung quanh.

Vệ sinh cá nhân cẩn thận: Thường xuyên rửa tay bằng dung dịch cồn hoặc xà bông tiệt trùng sau khi cầm nắm đồ vật hoặc đến nơi công cộng, hạn chế tiếp xúc người nghi mắc cúm, tránh tập trung nơi đông người trong mùa dịch.

Vệ sinh nơi ở, nơi làm việc với dung dịch sát khuẩn, mở cửa sổ thông thoáng.

Tăng cường sức đề kháng bằng việc tập luyện thể dục, chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh.

Tiêm vắc xin cúm đầy đủ, đúng lịch, nhất là các đối tượng có nguy cơ nhiễm cúm cao cần được tiêm phòng trước mùa dịch./.

PHÒNG ĐÀO TẠO- NCKH&CĐT