Bệnh COPD - Sát thủ vô hình

COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) là bệnh tắc nghẽn lưu thông không khí trong phổi, gây khó thở. Khi bệnh nặng, các vách của đường dẫn khí bị hóa xơ, tạo sẹo, các túi phế nang bị phá hủy dẫn đến suy hô hấp và tử vong sớm.

Giới chuyên môn gọi căn bệnh này là \"sát thủ vô hình\" vì nó phát triển âm thầm trong nhiều năm mà bệnh nhân không hề biết, cho đến khi nó đã chuyển sang giai đoạn nặng với những triệu chứng khó thở, ho và đờm kéo dài.

- Tại 11 nước châu Á Thái Bình Dương, 55 triệu người (hơn 6% dân số khu vực) đang mắc COPD. Trong đó, dân số Việt Nam chiếm tỷ lệ rất cao.

- Bệnh cướp đi sinh mạng của hơn 3 triệu người/năm, đứng thứ tư sau các bệnh mạch vành, ung thư và tai biến mạch máu não.

Theo điều tra mới đây của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO), hơn 600 triệu người trên trái đất sống cùng \"sát thủ vô hình\" này. Trong khi lao và HIV/AIDS có khuynh hướng giảm vào 20 năm tới, thì COPD lại có khuynh hướng tăng. Các chuyên gia y tế dự đoán nó sẽ là căn bệnh hàng đầu gây tử vong và gây suy yếu sức khỏe trong số những bệnh về hô hấp, giai đoạn 2010-2020.

Theo các chuyên gia y tế, COPD thường bị nhầm với hen suyễn. Nhưng khác với hen, những tổn thương ở phổi và rối loạn chức năng hô hấp do COPD gây ra không thể hồi phục. Thật ra, cả 2 bệnh này có thể đồng thời xuất hiện trên 1 người, nhưng vẫn có một số khác biệt giữa chúng:

- COPD liên quan đến những người hút thuốc hoặc hít khói thụ động trong thời gian dài, âm thầm lan rộng trước khi xuất hiện các triệu chứng, do vậy thường tiến triển thành bệnh ở độ tuổi trên 40.

- Về bệnh lý, COPD có cơ chế viêm khác hen

- Viêm phế quản mạn: ho, khạc kinh niên, phế quản bị phù nề, tăng tiết đờm nhớt, đường khí bị chít hẹp dần.

- Khí phế thũng: các phế nang trong phổi bị giãn và vỡ, phổi không hoàn thành nhiệm vụ lấy dưỡng khí vào và thải thán khí ra khỏi máu, suyễn và pha hủy vĩnh viễn đường dẫn khí cùng các túi phế nang.

- Về lâm sàng, bệnh nghẽn hô hấp tồn tại dai dẳng, tiến triển chậm chạp nhưng chắc chắn theo thời gian. Nó bao gồm 1 hoặc cả 2 hội chứng: viêm phế quản mạn và khí phế thũng.

Với 2 bệnh lý trên, hệ thống đường dẫn khí bị tắc nghẽn dần, diện tích trao đổi khí ngày càng thu hẹp. Khi đã nặng, bệnh nhân khó thở ngay cả khi làm vệ sinh cá nhân, biến chứng tâm phế mạn và tử vong trong những đợt suy hô hấp cấp.

Người hút thuốc lá có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Thống kê của WHO cho thấy, cứ 100 bệnh nhân thì 90 người liên quan

Khi nào cần kiểm tra chức năng phổi?

- Hút thuốc lá trong nhiều năm.

- Có triệu chứng ho, khạc đờm kéo dài hoặc tái phát liên tục.

- Thường bị viêm phế quản trong mùa mưa, lạnh.

- Khó thở khi làm những việc thường ngày.

- Bị hen suyễn.

Liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến thuốc lá. Nhóm ngửi khói có nguy cơ mắc bệnh trên mức bình thường 10-43%. Nhóm có nguy cơ cao tiếp theo là những người thường xuyên hít phải khói bụi từ các chất đốt, hơi và khí độc. Tại Việt Nam công nhân lao động trong lĩnh vực khai thác than, nhựa, thủy tinh có nguy cơ mắc bệnh rất cao.

Một bệnh nhân được kiểm tra bằng máy hô hấp ký.

Các bác sĩ cho biết, việc phát hiện bệnh sớm là vô cùng cần thiết, vì tới nay vẫn chưa có loại thuốc nào chữa lành các tổn thương phổi do COPD gây ra. Triệu chứng lâm sàng và chụp X-quang không giúp ích gì trong chẩn đoán bệnh ở giai đoạn sớm. Khi này, thiết bị đo chức năng thở (máy hô hấp ký) là phương tiện chủ yếu giúp bác sĩ tìm ra bệnh. Bệnh nhân phải thổi qua một máy đo, thiết bị này sẽ cho biết phế quản của họ có bị tắc nghẽn không và họ bị hen suyễn hay COPD. Người ta có thể phát hiện bệnh 20 năm trước khi có cơn khó thở. Điều này giúp việc điều trị dễ dàng và ít tốn kém hơn nhiều.

Theo các chuyên gia y tế, cách phòng ngừa COPD hữu hiệu nhất là không hút và tránh hít phải khói thuốc lá. Kế đến là hạn chế tối đa việc tiếp xúc với khói, bụi từ môi trường hay trong quá trình sản xuất.

Theo_VnExpress.net