Cách nhận biết viêm họng do liên cầu khuẩn tan huyết

Viêm họng là một bệnh phổ biến trong cộng đồng, tần xuất mắc bệnh là khoảng 49% dân số và tỷ lệ này tăng lên khá nhiều ở trẻ em dưới 7 - 8 tuổi.

Viêm họng là một bệnh phổ biến trong cộng đồng, tần xuất mắc bệnh là khoảng 49% dân số và tỷ lệ này tăng lên khá nhiều ở trẻ em dưới 7 - 8 tuổi. Có tới 200 chủng virut gây viêm họng và thường tự khỏi nếu sức đề kháng của cơ thể tốt. Ngược lại nếu cơ thể yếu, sức đề kháng giảm, người bệnh có thể bị bội nhiễm các vi khuẩn. Trong đó nguy hiểm nhất là loại liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A.

Biểu hiện viêm họng do liên cầu bêta tan huyết nhóm A.

Bệnh thường gặp và tâm lý chủ quan

Do viêm họng là một bệnh khá phổ biến nên thường bị xem nhẹ, đa số những người bệnh nghĩ rằng viêm họng sẽ khỏi nếu súc họng bằng nước muối. Điều đó cũng đúng do 80% các nguyên nhân gây viêm họng là virut và thường tự khỏi nếu sức đề kháng của cơ thể tốt. Tuy nhiên, ngược lại, nếu cơ thể yếu, sức đề kháng giảm, người bệnh có thể bị bội nhiễm các vi khuẩn sẵn có vùng họng hoặc viêm họng có nguyên nhân từ vi khuẩn, nhất là ở trẻ em mà không được phát hiện, điều trị đúng và kịp thời có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa cấp, viêm xoang, viêm phế quản, áp-xe thành sau họng - một trong những nguyên nhân có thể gây tử vong ở trẻ dưới 2 tuổi.

Khi nào viêm họng được gọi là nguy hiểm?

Viêm họng được gọi là nguy hiểm khi nguyên nhân gây viêm họng do liên cầu bêta tan huyết nhóm A (khoảng 20% các trường hợp viêm họng) vì nguy cơ gây biến chứng nặng nề của bệnh.

Người ta dựa vào một số yếu tố quan trọng để phát hiện viêm họng do liên cầu bêta tan huyết nhóm A:

- Bệnh thường khởi phát đột ngột với biểu hiện sốt cao 30 -40oC, người mệt mỏi.

- Khám họng thấy có mủ trắng bẩn ở khe, hốc amiđan hai bên. Sờ thấy hạch dưới hàm cả hai bên, di động, ấn đau.

- Bạch cầu đa nhân trung tính tăng cao khi lấy máu làm xét nghiệm.

- Để khẳng định chính xác, người ta cần quệt dịch nhày ở họng đem soi tươi, nuôi cấy tìm liên cầu gây bệnh cùng với việc tiến hành định lượng kháng thể kháng liên cầu trong máu qua phản ứng ASLO: tăng tỷ lệ chậm và không liên tục (thường là trên 300 đơn vị Todd).

Trường hợp đã chẩn đoán xác định bị viêm họng do liên cầu, thầy thuốc thường sử dụng kháng sinh nhóm bêta-lactam dòng penicilin G kéo dài 2 tuần, đồng thời khuyên người bệnh đi cắt amiđan và nạo V.A sau khi viêm ổn định 1 tháng.

Hành động tốt nhất khi bị viêm họng

Trong số các loài vi khuẩn gây bệnh, người ta đặc biệt chú ý đến loại viêm họng do liên cầu khuẩn bêta tan huyết nhóm A. Vỏ của loại liên cầu này có cấu trúc gần giống cấu tạo của màng thận, màng tim, màng khớp, do đó khi không được điều trị, cơ thể tự sản sinh ra kháng thể chống lại loại liên cầu này, đồng thời tấn công cả vào thận, tim và khớp gây viêm khớp, viêm cầu thận, thấp tim để lại hậu quả rất nặng nề cho bản thân bệnh nhân và xã hội.

Khi mới thấy xuất hiện các triệu chứng của bệnh viêm họng, tốt nhất các bạn nên tới cơ sở chuyên khoa tai mũi họng để khám phát hiện hoặc loại trừ loại viêm họng nguy hiểm này và đưa ra biện pháp điều trị thích hợp nhất. Mỗi loại viêm họng đều có những nguyên nhân khác nhau trừ những đợt có dịch. Mỗi nguyên nhân lại gây ra những tổn thương đặc thù mà dựa vào các dấu hiệu có trên niêm mạc họng cụ thể khi đó thầy thuốc sẽ đưa ra cách xử trí hợp lý nhất như có dùng kháng sinh hay không dùng kháng sinh, nếu phải dùng thì sử dụng nhóm kháng nào đem lại hiệu quả cao cho bản thân người bệnh, tránh tình trạng lạm dụng thuốc. Cách điều trị tốt nhất là lấy dịch họng đem nuôi cấy xác định loại vi khuẩn gây bệnh và làm kháng sinh đồ.

Điều trị thường kết hợp với sát khuẩn vùng họng bằng nước muối sinh lý ngậm họng, súc họng với dung dịch kiềm loãng. Khí dung mũi họng theo chỉ định bằng tinh dầu bạc hà, thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm dạng hòa tan. Đắp khăn nóng vào hai bên cổ. Điều trị bằng những thuốc cổ truyền như cây xạ can (rẻ quạt), lá chè mạn để chữa viêm họng. Xạ can được dùng theo cách ngậm lá tươi hoặc ngậm viên nén làm từ củ xạ can. Chè mạn nóng ủ 15 phút rồi ngâm họng bằng nước chè này.

Với những trường hợp vi khuẩn kháng lại kháng sinh, cần kết hợp với vaccin trị liệu mới giải quyết được.

Phòng bệnh rất quan trọng, đặc biệt khi có dịch viêm mũi họng. Giữ ấm vùng cổ, tránh ngồi, ngủ, tắm... ở nơi có gió lùa. Dùng một số thuốc tăng cường sức đề kháng của cơ thể và mũi họng như vitamin C.

ThS. Phạm Bích Đào

(suckhoe&doisong)