Cần tháo gỡ khó khăn cho công tác phòng chống lao

Bệnh lao đang trở thành nỗi lo khi việc phòng ngừa rất khó kiểm soát.

Việc phát hiện, xác định rõ nguồn lây tiềm ẩn trong cộng đồng là yếu tố quan trọng trong việc quản lý và điều trị bệnh nhân lao. Tuy nhiên, công tác này còn gặp nhiều khó khăn bởi nhiều lý do khác nhau như hiểu biết của người dân; sự kỳ thị của xã hội với bệnh nhân lao; nguồn nhân lực y tế còn thiếu và yếu...

40% người nhiễm lao mới chưa được phát hiện

PGS.TS Đinh Ngọc Sỹ, Chủ nhiệm Chương trình chống lao quốc gia, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương (Hà Nội) cho biết, khi hệ miễn dịch của cơ thể kém đi hoặc đến tuổi trung niên, bị cao huyết áp, tiểu đường, sức đề kháng giảm là vi khuẩn lao có cơ hội trỗi dậy.

Hiện Việt Nam xếp thứ 12 trong số 22 nước có số lượng bệnh lao nhiều nhất thế giới. Mỗi năm nước ta có 30.000 người chết vì bệnh lao, con số nhiễm mới lên đến gần 200.000 người. Trong khi đó tình trạng lao đa kháng thuốc đang diễn biến ngày một khó lường hơn với khoảng 5.000 - 6.000 bệnh nhân. Số bệnh nhân này có nguy cơ tử vong cao nếu không được điều trị đúng theo phác đồ.

Việt Nam có tỷ lệ dân số bị nhiễm lao cao, trong đó bệnh nhân lao phổi mỗi năm có khoảng 70.000 người. Dù đã có cả một chương trình chống lao quốc gia thế nhưng số người mắc lao vẫn ngày một đông do sự chậm trễ trong phát hiện và điều trị bệnh.

Đáng chú ý, hiện nước ta mới chỉ phát hiện được khoảng gần 60% số bệnh nhân lao mới và khoảng 10% số bệnh nhân kháng đa thuốc xuất hiện hàng năm. Đặc biệt, mới chỉ có 2-3% số bệnh nhân lao kháng đa thuốc được điều trị và quản lý. Như vậy, vẫn còn tới 40% người mắc bệnh lao mới chưa được phát hiện đang trở thành nguồn lây nhiễm cho bất kể ai.

Bệnh lao do vi khuẩn gây ra, lây lan chủ yếu qua đường không khí khi người mắc lao ho, khạc, nói chuyện hay hắt hơi. Vì vậy, bệnh lao đang trở thành nỗi lo khi việc phòng ngừa rất khó kiểm soát.

Trên thực tế, có nhiều người bệnh tự ý bỏ dở việc điều trị do khi uống thuốc gây ra những triệu chứng khó chịu hoặc do người bệnh chủ quan, tự cảm thấy bệnh thuyên giảm nên dừng thuốc hoặc trong quá trình điều trị không tuân thủ những dặn dò của bác sĩ (như ăn riêng bát đũa). Điều này gây nhiễm chéo trong gia đình, cộng đồng khiến việc điều trị rất phức tạp và làm cho căn bệnh dễ chữa thành khó chữa.

PGS.TS Đinh Ngọc Sỹ khuyến cáo, khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh lao phổi như: sốt nhẹ về chiều, mệt mỏi, gầy sút chán ăn, ho khạc đờm kéo dài trên 2 tuần, có thể kèm đau tức ngực, khó thở, ho ra máu, người bệnh cần phải đến đúng cơ sở chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị sớm. Không nên vì tâm lý e ngại mà giấu bệnh vì điều đó không chỉ gây nguy hiểm tới tính mạng, mà còn tăng nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng.

Cán bộ phòng chống lao đang thiếu hụt nghiêm trọng

Bệnh nhân lao đang có xu hướng trẻ hóa từ 15-24 tuổi, trong khi cán bộ phòng chống lao lại \"già đi”, không tìm được người thay thế. Hiện có gần 50% cán bộ tại tuyến huyện là mới, chưa được đào tạo bài bản, thiếu kinh nghiệm, nhiều huyện thuộc vùng sâu, vùng xa không có cán bộ phòng chống lao.

PGS.TS Đinh Ngọc Sỹ cho biết, tỷ lệ bác sỹ cho hoạt động chống lao hiện nay là 1,58/100.000 dân, tính chung cả lực lượng cán bộ chuyên trách là 12/100.000 dân. Hiện nhiều địa phương đang thiếu nghiêm trọng bác sĩ phục vụ công tác phòng chống lao.

Phân tích về tình trạng thiếu nhân lực, PGS Đinh Ngọc Sỹ cho rằng: Mặc dù ngành y tế đã cố gắng kêu gọi nguồn nhân lực cho phòng chống lao nhưng nguy cơ lây nhiễm cao, thu nhập thấp, lại có sự kỳ thị xã hội khiến cho đa số người không mặn mà với công tác phòng chống lao.

Bên cạnh đó, nguồn nhân lực phòng chống lao vốn thiếu và yếu trầm trọng, nay còn phải đối mặt với nguy cơ \"chảy máu chất xám”, bởi nhiều cán bộ có trình độ chuyển sang y tế tư nhân hoặc bổ sung cho các đơn vị y tế khác.

Hưởng ứng Ngày thế giới chống lao (24/3) năm 2012 mang chủ đề \"Vì một thế giới không còn bệnh lao\" với khẩu hiệu \"Hãy cùng nhau ngăn chặn bệnh lao trong cuộc sống của chúng ta\", Bộ Y tế kêu gọi người dân, các tổ chức xã hội tích cực tham gia các hoạt động phòng, chống để đạt mục tiêu thanh toán bệnh lao ở Việt Nam vào năm 2030.

Theo cpv.org.vn