Không kiên trì điều trị, bệnh lao sẽ tái phát trầm trọng hơn

Nhiều người mắc lao chỉ điều trị một thời gian thấy bệnh không tái phát đã vội bỏ thuốc. Theo các bác sĩ, không điều trị đúng và đủ thời gian sẽ khiến bệnh tái phát trầm trọng hơn.

Gia tăng số người trẻ tuổi mắc lao

Là sinh viên năm thứ 4, đại học Bách khoa Hà Nội, Tuấn mắc lao phổi từ hơn một năm trước. Gần đây bệnh của Tuấn lại tái phát và có biểu hiện nghiêm trọng hơn. Tuấn bắt đầu thấy ho, người mệt mỏi, những cơn sốt nhẹ xuất hiện về chiều và đêm ngày càng nhiều. Một năm trước mắc bệnh lao, anh cũng bị ho kéo dài, nhưng lần này những cơn ho dai dẳng hơn, cả đêm không ngủ được, ngực nhiều khi thấy đau rát, khó thở. Gia đình Tuấn cũng chủ quan cho rằng anh đã khỏi bệnh lao từ 1 năm trước, đợt ho lần này chỉ là ho thông thường, uống thuốc vào là khỏi. Vì vậy, cứ thế một tuần, những cơn ho vẫn giày vò khiến người Tuấn gầy sọp hẳn đi, mặt xanh xao, rồi ho ra máu. Gia đình vội đưa anh đến bệnh viện kiểm tra thì đã quá muộn. Tú bị lao kháng đa thuốc, không thể chữa được.

Một trường hợp khác cũng bị lao kháng thuốc là chị Nguyễn Hồng Nhung 24 tuổi, ở Đông Anh, Hà Nội. Hiện chị đang được điều trị tại Khoa Tái trị của Bệnh viện Lao và phổi Trung ương. Trước đó, chị Nhung đã từng mắc bệnh lao, sau 5 tháng điều trị thấy người lên cân, không còn bị ho kéo dài, da dẻ hồng hào, chị nghĩ mình đã khỏi bệnh, lại muốn có con nên tự ý ngưng dùng thuốc.

Nhưng chỉ nửa năm sau, bệnh lao tái phát. Các bác sĩ kết luận chị mắc phải dòng lao kháng thuốc Rifampine và Isoniazide. Hiện chị đang được áp dụng phác đồ điều trị mới, nhưng khả năng thành công chỉ là 50-60% và thời gian rất lâu từ 18-24 tháng.

Theo PGS Bùi Đức Dương, Phó Giám đốc Bệnh viện Lao và bệnh phổi Trung ương, số người trẻ mắc bệnh lao gần đây đang có xu hướng tăng. Cứ 10 người mắc bệnh thì có 3 - 4 người còn rất trẻ, chỉ trong độ tuổi 15-30.

Điều đáng báo động là số người bị bệnh lao kháng thuốc ngày càng tăng. Theo tiến sĩ Dương, cứ 100 người có khoảng 30 người bị lao kháng thuốc. Nguyên nhân là do thời gian điều trị lao dài 6-8 tháng, kết hợp nhiều loại thuốc, vì thế nhiều bạn trẻ không kiên trì, tự ý ngưng dùng thuốc dẫn đến vi khuẩn nhờn thuốc. Bệnh nguy hiểm ở chỗ vi khuẩn không chỉ kháng một mà nhiều loại thuốc chống lao, khiến nguy cơ tử vong cao. Tỷ lệ bệnh nhân tử vong do đa kháng thuốc ở Việt Nam là 3,8%.

Ông Đinh Ngọc Sỹ, Giám đốc Bệnh viện Lao và bệnh phổi Trung ương cho biết, bệnh lao có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện, điều trị kịp thời. Tuy nhiên trên thực tế, tỷ lệ bệnh nhân lao cả ở người già và người trẻ đều đến viện khi bệnh đã nặng chiếm rất cao. Nguyên nhân của tình trạng này là do các triệu chứng bệnh lao khác nhau, không điển hình ở mỗi cá thể. Thực tế, nguyên nhân là triệu chứng ho, khạc kéo dài trên 2 tuần chỉ xuất hiện ở một nửa số bệnh nhân lao hiện có trong cộng đồng. Ngoài ra, có thể do bệnh nhân lao được phát hiện và điều trị trong y tế tư chưa được thống kê, báo cáo… Trên thực tế, tỷ lệ phát hiện bệnh nhân mắc lao rất thấp, khoảng 55%.

Nên dùng thuốc đúng và đủ thời gian

Theo các bác sĩ, dấu hiệu cơ bản của bệnh lao là ho kéo dài; ngoài ra có thể gầy sút cân, sốt, ra mồ hôi... Tuy nhiên ho cũng là dấu hiệu của nhiều bệnh thông thường như: viêm phổi, viêm phế quản, giãn phế quản, ung thư phổi... Vì thế nhiều người chủ quan ngộ nhận lao với những bênh thông thường, khiến bệnh có nguy cơ lây lan rộng trong cộng động và khó chữa, đặc biệt là lao phổi.

Theo ông Dương, nếu cơn ho kéo dài hơn 2 tuần, người bệnh nên sớm đến các cơ sở y tế kiểm tra. Khi bị bệnh lao, phải tuyệt đối tuân thủ nguyên tắc điều trị: dùng thuốc đúng và đủ thời gian. Đa hóa trị liệu là cách chữa lao tốt nhất hiện nay bằng các thuốc: Isoniazide, Rifamipicine, Etambutol, Streptomycine kéo dài từ 6-8 tháng.

Bệnh lao lây qua đường hô hấp, nên tỷ lệ nhiễm cao. 44% dân số Việt Nam mang vi khuẩn này (nhiễm vi khuẩn chưa có nghĩa là phát bệnh). Bệnh thường bùng phát khi cơ thể suy giảm miễn dịch, như khi mang thai, mắc bệnh tiểu đường, sau cắt dạ dày, nghiện rượu, kém dinh dưỡng, suy nhược ở tuổi già…Vì thế tiêm phòng lao chỉ có tác dụng với trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 1 tuổi. Theo lời khuyên của bác sĩ Dương, với người đã nhiễm khuẩn, cách phòng lao tốt nhất là có chế độ dinh dưỡng hợp lý, môi trường sống và làm việc trong lành, giảm căng thẳng…để tăng sức đề kháng của cơ thể.

Ông Sỹ cũng cho biết thêm, để không bị lao đa kháng thuốc, người bệnh cần kiên trì, nghiêm khắc tuân thủ đúng theo chỉ dẫn, cách uống thuốc của cán bộ y tế. Vì điều trị bệnh lao thường phải rất lâu dài bởi vi khuẩn lao bị thuốc tiêu diệt rất chậm. Cần ít nhất 6 tháng hay lâu hơn nữa mới diệt hết mọi vi khuẩn.

“Tuy nhiên, có một thực tế, sau vài tuần lễ điều trị bằng thuốc, người bệnh sẽ thấy khỏe lại nên chủ quan quên uống thuốc, uống cách quãng. Trong khi đó, vi khuẩn lao vẫn còn tồn tại trong cơ thể, vi khuẩn lao sẽ phát triển trở lại và bệnh lao của bạn sẽ phải điều trị lâu dài hơn, thậm chí sinh ra tình trạng vi khuẩn kháng thuốc”, ông Sỹ cảnh báo. Vì thế, để chữa khỏi lao, người bệnh phải thực hiện đúng 4 chỉ dẫn của thầy thuốc. Đó là dùng phối hợp các loại thuốc chữa lao, dùng đúng liều lượng, dùng tất cả các loại thuốc cùng một lúc, hàng ngày và xa bữa ăn, dùng thuốc đủ thời gian 8 tháng liên tục.Với trẻ em, biện pháp phòng lao tốt nhất là tiêm phòng lao lúc sơ sinh hoặc khi trẻ dưới 1 tuổi.

(Theo Dangcongsan.vn